jouw grote markt
welkom op jouw grote markt
Nu de bussen van de Grote Markt zijn verdwenen, is er ruimte om het plein opnieuw in te richten. De nieuwe inrichting moet ervoor zorgen dat de Grote Markt aantrekkelijker wordt voor voetgangers. Wel blijft er ruimte voor fietsers in de vorm van twee noord-zuid routes over het plein. De ‘nieuwe’ Grote Markt moet een plek worden waar het fijn is om elkaar te ontmoeten en waar het prettig is om te verblijven. Met openbare – en commerciële zitmogelijkheden, speelelementen, water en groen. De toevoeging van groen is met name terug te zien in een groep van zo’n 25 bomen aan de oostzijde van het middenplein.
De werkzaamheden op het plein zijn op maandag 26 september 2022 gestart. Om zo min mogelijk overlast te veroorzaken, zijn de werkzaamheden verdeeld over verschillende fasen. Tijdens elke fases is een ander deel van het plein afgesloten. Wanneer nodig, worden er omleidingsroutes voor fietsers en logistiek verkeer aangewezen. Alle winkels en woningen blijven gedurende de werkzaamheden wel gewoon bereikbaar. De verwachting is dat de werkzaamheden begin 2024 worden afgerond. Hier vind je een globaal overzicht van de fasering van de werkzaamheden. Deze planning kan op onderdelen nog wijzigen.
Voorafgaand aan de start van de werkzaamheden heeft een heel traject plaatsgevonden. Zo is er sinds 2016 met grote regelmaat gesproken met belanghebbenden, omwonenden en bezoekers. Dit heeft geleid tot een Programma van Eisen (PvE) dat is januari 2021 door de gemeenteraad is vastgesteld. In het PvE zijn alle eisen verzameld waaraan het nieuwe plein zou moeten voldoen.
Het PvE is vervolgens uitgewerkt in een concept-inrichtingsplan, dat in september 2021 door het college van B&W is vrijgegeven. Hierna zijn er weer gesprekken gevoerd met inwoners en belanghebbenden en zijn in het ontwerp de puntjes op de i gezet. Dit definitieve ontwerp is op 22 december 2021 met ruimte meerderheid door de gemeenteraad goedgekeurd. Hier vind je de samenvatting van het definitieve inrichtingsplan.
Planning van de werkzaamheden
In september 2022 is de schop de grond ingegaan. Om zo min mogelijk overlast te veroorzaken, zijn de werkzaamheden verdeeld over verschillende fasen. Tijdens elke fase is een ander deel van het plein afgesloten. Het uitgangspunt is dat alle winkels en woningen tijdens de werkzaamheden bereikbaar blijven. Wanneer nodig worden er omleidingsroutes voor fietsers en logistiek verkeer aangewezen.
De eerste twee fases (A en B) zijn inmiddels afgerond. Ook fase C is zo goed als klaar. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan fase D op het stuk tussen de Guldenstraat en de Oude Ebbingestraat. Als dat deel klaar is, wordt er verder gewerkt aan de noordkant van de Grote Markt in de richting van de Martinikerk. Fase H is iets naar voren geschoven en is in juni 2023 van start gegaan. De grond wordt daar nu klaargemaakt voor de bomen, die in het najaar van 2023 worden geplant. Naar verwachting is het ‘nieuwe’ plein in de eerste helft van 2024 klaar. Op de plattegrond hieronder is te zien wanneer welk deel van het plein wordt aangepakt. De planning kan op onderdelen nog wijzigen. Klik hier om de planning in het groot te bekijken.
Het inrichtingsplan
Een belangrijk onderdeel van het inrichtingsplan is het toevoegen van meer groen. Zo wordt op de ‘nieuwe’ Grote Markt aan de oostzijde van het open plein een groep bomen geplaatst. De bomengroep is een nieuwe verblijfsplek op het open, nu nog bijna volledig versteende plein. De plaatsing van de bomen komt tegemoet aan de duidelijk uitgesproken wens van velen voor meer groen. Ook is hier nadrukkelijk voor gekozen met het oog op de klimaatverandering en de daarmee gepaard gaande stijgende zomerse temperaturen. De bomengroep biedt verkoeling op warme dagen en is een belangrijke eigentijdse toevoeging die het plein vriendelijker en aantrekkelijker maakt. Naast de bomengroep komen er in aanvulling op de bestaande platanen ook nieuwe platanen aan de zuidzijde en noordwestzijde van het plein en komt er ook een mooie boom op het Waagplein.
Een overzichtelijke indeling
Naast bomen krijgen ook verschillende zit-, speel- en waterelementen een plek op het plein. Die zijn naast straatmeubilair, verlichting, afvalbakken en de horecaterrassen geplaatst in een even logische als herkenbare zone langs de randen van de Grote Markt. De ruimte in het midden blijft daardoor leeg, waardoor het plein zijn eigen open karakter behoudt en er volop ruimte blijft voor de kermis en andere evenementen. Fietsers gaan straks via twee noord-zuidroutes over het centrale plein van Groningen. Het fietsparkeren organiseren we in de directe omgeving van de Grote Markt in de fietsparkeerstallingen Nieuwe Markt en Grote Markt.
Het inrichtingsplan maakt aan de noordzijde ruimte voor een groepsopstelling van de standplaatsen, zoals de bloemen en ijscokramen. Zij komen dus terug op het plein, maar moeten wel aan nieuwe eisen voldoen, zoals mobiliteit en een maximum omvang. Rondom het plein blijft er volop gelegenheid om op het terras te zitten. Ook komen er veel meer openbare zitplekken.
Onderstaande kaart geeft een weergave van het meest recente ontwerp voor de Grote markt. Klik hier om de plattegrond in het groot te bekijken.
Groen
Op de Grote Markt waren eeuwenlang geen bomen, maar dat gaat straks veranderen. In het inrichtingsplan zijn namelijk niet alleen nieuwe losse bomen (bij de entrees van het plein) opgenomen, maar ook een groep van in totaal zo’n 25 bomen aan de oostzijde op het plein. Hiermee ontstaat, samen met het Stadhuis en de Martinitoren, een eigentijdse derde hoofdrolspeler die de Grote Markt karakteriseert. Binnen het bomengebied moet voldoende ruimte zijn voor verschillende activiteiten, zoals spelen, ontmoeten of kleine evenementen. De windroos wordt als een verhoogd zitelement in het midden geplaatst. Zo ontstaat een nieuwe, aantrekkelijke verblijfsplek op het plein.
De wanden en hoeken van het plein blijven vrij, zodat de openheid en omvang van het plein goed beleefd kan blijven worden. Ook de loopstromen en zichtlijnen naar zowel het Forum als de Martinitoren blijven overeind. Daarnaast blijft er genoeg ruimte op het plein voor de kermis en andere evenementen met podia en veel publiek.
Zitten op het plein
Op de Grote Markt komt een mix van commerciële en openbare zitplekken. De zone langs de rand verbindt de verschillende verblijfsplekken rondom het open middenplein. De zone loopt door het terrassengebied aan de zuidzijde van het plein, via de bomengroep met de verplaatste windroos naar een plek aan de noordzijde waar waterspel verkoeling brengt, de plek ten noorden van het Stadhuis waar de standplaatsen een nieuwe locatie krijgen in combinatie met veel openbare zitplekken. De windroos wordt verhoogd en is op die manier te gebruiken als ontmoetings- en zitplek.
Spelen
De nieuwe Grote markt moet een verblijfsplek worden voor iedereen, van jong tot oud. Spelen is daarom een van de leidende principes in het inrichtingsplan. Spelen komt met name voor in combinatie met andere elementen, zoals zitten en water. Spelen kan in principe overal op het plein. Wel zijn er vier gebieden op het plein die specifiek uitnodigen tot spelen: de bomengroep, het waterspel aan de noordzijde, het zit- en klimmeubel in de noordwesthoek en de toevoeging van zit- of waterelementen op het Waagplein.
Water
Aan de noordzijde van de Grote Markt komt een waterelement, in de buurt van de vaste standplaatsen (zoals de bloemenstal en de ijscokraam), op de plek waar in het verleden een fontein heeft gestaan. In de zomer stroomt de drinkbron langzaam oostwaarts en creëert een plek waar bezoekers (en vooral kinderen natuurlijk!) op warme dagen met water kunnen spelen of kunnen pootjebaden. In de winter kan het water hier zelfs mogelijkheden bieden voor een ijsbaan. De waterstroom is niet te zien in de bestrating als de pomp uitstaat.
De hoogteligging en het grote verharde oppervlak op en rondom de Grote Markt veroorzaakt bij hevige regenbuien wateroverlast. Het inrichtingsplan bevat maatregelen die de afvoer van regenwater kunnen vertragen of beperken. Opgeslagen regenwater kan straks gebruikt worden voor het voeden van de bomen en het andere groen, met name tijdens lange droge periodes. Het opslaan van het regenwater gebeurt onder andere aan de noordzijde van de Grote Markt via een ondergrondse waterberging.
Fietsen
In het inrichtingsplan is de Grote Markt vormgegeven als een voetgangersplein met ruimte voor fietsers. Fietsers gaan in twee noord-zuidroutes over het plein. Met behulp van belijning en variatie in materiaal en bestrating, wordt de fietser de juiste kant opgestuurd. Ook het aanbrengen van kleine hoogteverschillen en het positioneren van straatmeubilair en beplanting dragen hieraan bij. Veiligheid voor iedereen staat hierbij altijd voorop.
Nieuwe verkeerssituatie na herinrichting van de Grote Markt
De nieuwe inrichting van de Grote Markt is meer gericht op verblijf en minder op doorgaand verkeer. Dit heeft ook effect op de verschillende verkeersstromen en verkeersgebruikers op het plein. Zo worden de taxistandplaatsen verplaatst naar de randen van het plein en zijn in juli 2022 de bussen al een nieuwe route gaan rijden langs de Diepenring. Ook komen er nieuwe routes voor fietsers en logistiek verkeer.
Als de Grote Markt in 2024 klaar is, zijn dit de belangrijkste uitgangspunten voor verkeer:
- De Grote Markt is een autoluw gebied, waar alleen autoverkeer met een ontheffing mag rijden, bijvoorbeeld bevoorradend verkeer, taxi’s, en hulpverleningsdiensten.
- Er komen twee fietsroutes van noord naar zuid over het plein: voor het Stadhuis langs en langs de oostwand van de Grote Markt. Beide routes zijn in twee richtingen. De fietsroute van oost naar west wordt verplaatst naar de Rodeweeshuisstraat en het Kwinkenplein.
- Logistiek vervoer kan ook via twee noord- zuidroutes over het plein: via de Oude Ebbingestraat voor het Stadhuis langs naar de Gelkingestraat en vanaf de Oosterstraat voor de oostwand langs naar de Kreupelstraat. Beide routes zijn in één richting.
- Hulpdiensten kunnen overal op het plein komen
Op woensdag 14 juni 2023 was er een informatiebijeenkomst over de nieuwe verkeerrssituatie op de Grote Markt. De informatiepanelen die tijdens de bijeenkomst zijn gebruikt, vind je hier. Daarnaast vind je hier een informatiefolder over de verplaatsing van de taxistandplaatsen op de Grote Markt.
De 5 doelen voor de Grote Markt
Voor de herinrichting van de Grote Markt werken we met vijf doelstellingen. Zo zien we de Grote Markt als het centrale plein, het ontmoetingsplein, het levendige plein, het voetgangersplein en het klimaat-adaptieve plein.
-
1/ Het centrale plein
De Grote Markt wordt weer hét centrale plein, het kloppende hart van de stad. Met behoud van eigen karakter en rekening houdend met geschiedenis, heden en toekomst. Zo krijgt het plein één nieuwe bestrating, van gevel tot gevel, die afwijkt van de gele steentjes die kenmerkend zijn voor de straten in de binnenstad. Daarnaast komt het Stadhuis weer óp het plein te staan en de Martinitoren áán het plein. Het middenplein blijft open, zodat spontaan gebruik en evenementen kunnen blijven plaatsvinden.
-
2/ Een ontmoetingsplein met verblijfskwaliteit
De nieuwe inrichting van de Grote Markt moet ervoor zorgen dat het plein toegankelijk is voor iedereen. Het wordt weer een plein waar het fijn is om elkaar te ontmoeten en waar het prettig is om te verblijven. Er komen daarom verschillende nieuwe ontmoetingsplekken op het plein: bij de vele openbare zitgelegenheden, rond speel- en waterplekken, onder de bomen of op een terras.
-
3/ Een levendig plein
Op de Grote Markt komen verschillende functies samen, waaronder: zitten, spelen, ontmoeten, feesten, verblijven en passeren. Dit alles wordt versterkt door de toevoeging van bomen, water, kunst, verlichting en speelaanleidingen. De horeca, (winkel-)bedrijven en instellingen die in de wanden aan het plein zitten, worden uitgenodigd meer met het plein te doen.
-
4/ Een voetgangersplein
Nu de bus van de Grote Markt is verdwenen, kunnen we het plein opnieuw inrichten met de voetganger centraal. Dit biedt kansen voor meer verblijfskwaliteit op het plein en een betere toegankelijkheid. Het plein wordt meer ingericht op verblijf en minder op doorgaand verkeer. Het nieuwe fietsparkeren is inmiddels al voor een groot deel georganiseerd in stallingsfaciliteiten in de omgeving.
-
5/ Een klimaat-adaptief plein
Het effect van het opwarmen van de aarde is ook in Groningen merkbaar. Daarom maken we de Grote Markt klimaat-adaptief, zodat het plein klimaatverandering aan kan. Het concept-inrichtingsplan voegt grote bomen toe en waterelementen die voor verkoeling zorgen op het plein. Daarnaast zorgt ook de lichtkleurige bestrating voor minder opwarming op warme dagen.
Impressies grote markt
Veelgestelde vragen
-
Hoe blijft de Grote Markt bereikbaar voor bezoekers die slecht(er) ter been zijn?
In de buurt van de Grote Markt komen drie centrumhaltes: aan de westzijde bij de Westerhaven, aan de zuidzijde op het Gedempte Zuiderdiep/ Gedempte Kattendiep en aan de oostzijde bij het Provinciehuis en de Stadsschouwburg. De afstand tussen deze nieuwe halte en de huidige bedraagt ongeveer 250 meter. Daarnaast blijft de Grote Markt voor het WMO-vervoer gewoon bereikbaar en werken we een aan pilot voor alternatief vervoer.
-
Wat gebeurt er met de standplaatshouders?
De standplaatshouders blijven op de Grote Markt. Ze krijgen alleen een nieuwe plek in de noordoosthoek van het plein, voor het Groot Handelshuis. Daarnaast worden er in de toekomst nadere eisen gegeven voor de vorm van de standplaatsen. Bij de standplaatshoudersplek komen ook faciliteiten om bijvoorbeeld iets te nuttigen of lekker in het zonnetje te zitten.
-
Wanneer zijn de werkzaamheden gestart?
De werkzaamheden zijn op 26 september 2022 gestart. Na de viering van 350 jaar Bommen Berend. Het werk vindt plaats in een aantal fasen. Keer op keer zal een ander deel van de Grote Markt vanwege de werkzaamheden zijn afgesloten.
-
Wanneer wordt de ‘nieuwe’ Grote Markt opgeleverd?
Naar verwachting wordt de ‘nieuwe’ Grote Markt begin 2024 opgeleverd.